Uznanie długu, a przedawnienie roszczeń

Przedawnienie jest mechanizmem, który określa ograniczenie czasowe możliwości dochodzenia roszczeń. Oznacza to, że po upływie terminu przedawnienia dłużnik może uniknąć spełnienia roszczenia. Warto jednak zauważyć, że mimo przedawnienia dłużnik nadal może wywiązać się z zobowiązania i nie będzie mógł żądać zwrotu już zapłaconych kwot. Jednak co się dzieje, gdy dług zostanie uznany?

W literaturze istnieje wiele interpretacji pojęcia uznania długu. Wyróżnia się uznania właściwe i niewłaściwe. Uznaniem właściwym jest wyrażenie woli przez dłużnika (np. w celu zawarcia umowy lub dokonania jednostronnej czynności prawnej), podczas gdy uznaniem niewłaściwym jest wyrażenie świadomości, czyli na przykład poinformowanie wierzyciela o chęci spłaty długu lub zachowanie wskazujące na taką wolę (np. prośba o rozłożenie długu na raty itp.).

Sposoby uznania długu

Istnieje wiele sposobów uznania długu. Może to być efektem porozumienia między stronami (np. ugody dotyczącej spłaty zadłużenia), ale również innych działań, które wyraźnie wskazują, że dłużnik wie o swoim zadłużeniu i akceptuje tę sytuację. Dlatego wysyłanie przez dłużnika wiadomości do wierzyciela, np. informujących o potrzebie dodatkowego czasu na spłatę lub nawet bezpośrednio oświadczających, że wie o długu, ale go nigdy nie ureguluje, ponieważ nie szanuje wierzyciela, może być uznane za uznanie długu.

Uznanie długu ma poważne konsekwencje dla biegu terminu przedawnienia. Kodeks cywilny przewiduje, że bieg przedawnienia może zostać przerwany i rozpocząć się na nowo (art. 123 i art. 124 kodeksu cywilnego), między innymi w wyniku uznania roszczenia przez dłużnika. Złożenie oświadczenia przez dłużnika potwierdzającego dług pogarsza jego sytuację, ponieważ w rezultacie wierzyciel będzie mógł skutecznie domagać się zaspokojenia roszczenia przez dłużnika przez dłuższy czas.

Upływ terminu uznania

Co się jednak dzieje, jeśli uznane zostanie zobowiązanie po upływie terminu przedawnienia? To kwestia kontrowersyjna, ale bardzo często występująca. Czasami w literaturze podkreśla się, że takie zachowanie nie może wywołać skutków prawnych z prostego powodu. Jeśli termin przedawnienia minął, nie może po prostu zostać przerwany. Jednak dominujący pogląd traktuje właściwe uznane przedawnionego roszczenia jako zrzeczenie się zarzutu przedawnienia. Oznacza to, że chociaż dług się przedawnił i terminu nie można przerwać, skutek takiego oświadczenia jest znacznie gorszy - dłużnik pozbawia się w ten sposób skutecznego argumentu w sporze z wierzycielem.

Wielokrotnie wierzyciele, kierując różne wezwania do zapłaty, proponują podpisanie oświadczenia o uznaniu długu. Jak widać, złożenie takiego oświadczenia ma poważne konsekwencje dla dłużnika. Dodatkowo, jeśli wierzyciel przedstawi takie oświadczenie dłużnika w sądzie razem z wezwaniem do zapłaty, może domagać się wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym, co znacznie przyspiesza proces egzekwowania roszczenia.

Dlatego ważne jest, aby skonsultować z adwokatem, takim jak Kamila Łukowicz, treść podpisywanych dokumentów oraz prowadzić rozmowy z kontrahentem, ponieważ konsekwencje prawne mogą być zaskakujące i niekorzystne dla nas.