Gdzie jest nasze złoto? 80% poza Polską – czy to bezpieczne?

Złoty rajd trwa

Z najnowszych danych opublikowanych przez Narodowy Bank Polski wynika, że w kwietniu 2025 roku instytucja ta dokonała zakupu kolejnych 12,4 ton złota. Tym samym całkowite zasoby kruszcu zgromadzone przez NBP wzrosły do imponującego poziomu blisko 509 ton. Ich szacunkowa wartość przekracza obecnie 202 miliardy złotych, co oznacza, że złoto stanowi już niemal 22% wszystkich aktywów rezerwowych banku centralnego. 

Polska już dziś znajduje się w ścisłej czołówce światowych posiadaczy złota – z ponad 509 tonami kruszcu zajmujemy 10. miejsce na świecie, wyprzedzając m.in. Europejski Bank Centralny. Złoto stanowi już ponad 22% krajowych rezerw walutowych, a według NBP jego zakup to świadoma strategia budowy gospodarczego bezpieczeństwa i finansowej suwerenności państwa. 

​​​​​​​

Co istotne, Polska dysponuje dziś również największymi rezerwami walutowymi i złota w regionie. Warto jednak zauważyć, że według sprawozdania finansowego NBP za 2024 rok, tylko ok. 105 ton złota znajduje się fizycznie na terenie kraju – co oznacza, że aż 80% rezerw przechowywanych jest za granicą i tym samym obarczonych ryzykiem strony trzeciej. W świetle rosnącej niepewności geopolitycznej temat repatriacji złota może więc ponownie powrócić do debaty publicznej.

Złote pożyczki

Banki centralne na całym świecie kontynuują zakupy złota, wzmacniając swoją pozycję w obliczu narastającej niepewności geopolitycznej. W I kwartale 2025 roku łączne zakupy wyniosły 244 tony, co – mimo 21-procentowego spadku rok do roku – wciąż przekracza pięcioletnią średnią o 24%. Największym nabywcą był Narodowy Bank Polski. Wśród aktywnych graczy znalazły się również m.in. Chiny, Indie, Turcja, Czechy i Azerbejdżan.

Co ciekawe, trend zwiększania rezerw trwa nieprzerwanie od szesnastu lat, a – jak wynika z raportu World Gold Council – tylko 22% popytu w I kwartale zostało oficjalnie zarejestrowane. Reszta mogła pochodzić z nieujawnionych zakupów innych instytucji oficjalnych lub z opóźnionych raportów. Jednocześnie wzrosła aktywność banków centralnych w zakresie pożyczek złota, m.in. w odpowiedzi na ograniczoną podaż oraz napięcia handlowe związane z polityką USA.

Złoto odgrywa dziś strategiczną rolę w strukturze rezerw dewizowych Narodowego Banku Polskiego. Jego unikalne cechy – niezależność od zobowiązań emitenta, brak ryzyka kredytowego, fizyczna trwałość i niezniszczalność – czynią je wyjątkowym aktywem w czasach niepewności. W długim okresie złoto skutecznie utrzymuje swoją wartość, a historycznie zyskuje na znaczeniu szczególnie w okresach napięć geopolitycznych czy zawirowań finansowych – komentuje Tomasz Gessner, główny analityk Tavex. Znaczne rezerwy złota wzmacniają wiarygodność Polski oraz Narodowego Banku Polskiego na rynkach międzynarodowych. Złoto – mimo swojej „tradycyjnej” natury – pozostaje dziś jednym z najbardziej dynamicznych i strategicznych elementów nowoczesnej polityki rezerwowej – dodaje.

Gdzie jest nasze złoto?

Pewne wątpliwości może budzić natomiast kwestia przechowywania kruszcu. Według danych Narodowego Banku Polskiego na koniec grudnia 2024 r. zasoby złota NBP wynosiły 448 ton, z czego jedynie 25% znajdowało się w kraju. Reszta, czyli około 75% przechowywane jest za granicą – głównie w skarbcach Banku Anglii w Londynie oraz Banku Rezerwy Federalnej w Nowym Jorku. Pytania o kwestie bezpieczeństwa kruszcu, zwłaszcza znajdującego się w Londynie, zyskały w ostatnim czasie uzasadniony charakter. W związku z dużymi przepływami złota z Londynu do Nowego Jorku, które wynikają między innymi z fizycznych żądań rozliczenia kontraktów terminowych na nowojorskiej giełdzie metali Comex, Bank Anglii informował o wydłużeniu czasu oczekiwania na magazynowane złoto nawet do 2 miesięcy. Z drugiej strony, dywersyfikacja miejsc przechowywania zasobów państwowych ma na celu zmniejszenie ryzyka geopolitycznego.  

O tym, jak istotne są „złote” rezerwy państwowe przekonaliśmy się już w swojej historii. Kiedy w 1939 roku nad Polską gromadziły się ciemne chmury, natychmiastowo podjęto decyzję o ewakuacji narodowych skarbów przed okupantem. Najcenniejszym co wówczas posiadaliśmy było 80 ton czystego złota w sztabkach. To właśnie one przebyły niezwykle długą drogę, która wiodła między innymi przez Rumunię, Turcję, Syrię, Francję czy Dakar w zachodniej Afryce. Przemierzając kolejne kilometry, nasze złoto dopiero w 1944 roku dotarło do Nowego Jorku, gdzie skarb został podzielony: 43% trafiło do USA, 45% do Banku Anglii, a 12% do Kanady. Przez lata polski rząd stawał w obliczu wielu geopolitycznych wyzwań w celu zabezpieczenia, a następnie przywrócenia skarbu do kraju. Co ciekawe, udało się tego dokonać dopiero w 2019 roku. Podczas tajnej operacji, polski rząd przewiózł przedwojenne złoto wraz z nową transzą zakupową – w sumie 100 ton sztabek o wartości około 4 miliardów funtów przetransportowano z Banku Anglii do Warszawy. Przewozy odbywały się w nocy w opancerzonych konwojach i obejmowały osiem lotów, co było jednym z największych transportów złota od czasów II wojny światowej.

 Opracowanie na podstawie: https://www.youtube.com/watch?v=waZtO35-RG8