Niemcy – lider europejskiej emigracji

Według Federalnego Urzędu ds. Migracji i Uchodźców (BAMF), który prowadzi rejestry od 1950 r. imigracja netto do Niemiec osiągnęła najwyższy poziom w historii w 2022 r., w następstwie wojny na Ukrainie. W 2022 r. do Niemiec wyemigrowało 2,7 mln osób, jednocześnie mniej niż połowa - 1,2 mln - wyjechała. W rezultacie imigracja netto osiągnęła najwyższy poziom - 1,5 miliona.

Z powodu wcześniejszej pandemii i zamknięcia europejskich rynków pracy na wiele miesięcy, zaczęło brakować pracowników, co było odczuwalne dotkliwie w niektórych branżach. Tę lukę – analogicznie jak w Polsce – z powodzeniem mogliby wypełnić Ukraińcy, gdyby nie wybuch wojny. – komentuje Yuri Orłow, dyrektor wykonawczy Gremi Personal Germany. – Ale nie jest to takie proste: z osób, które znalazły się na niemieckim rynku pracy tylko 18 % znalazło zatrudnienie, podczas gdy w Polsce ten procent wyniósł aż 65 %.

Z publikacji Polskiego Instytutu Ekonomicznego pt.:"Uchodźcy z Ukrainy na polskim rynku pracy: możliwości i przeszkody” wynika, że ok. 65 % uchodźców znalazło pracę w Polsce, a wskaźnik zatrudnienia jest najwyższy wśród państw Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD). Odsetek pracujących wynoszący powyżej 40 % występuje jeszcze w kilku innych europejskich państwach: w Wielkiej Brytanii (61 %), Szwecji (56 %), na Litwie (53 %) i w Czechach (51 %). Z kolei najmniejszy odsetek pracujących występuje w Niemczech (18 %), w Szwajcarii (19 %) i we Włoszech (19 %). 

Według Federalnego Urzędu Statystyczny 23% populacji Niemiec to imigranci. W porównaniu z innymi państwami członkowskimi UE, Niemcy pozostają głównym krajem docelowym dla migrantów w Europie, choć np. w Szwecji jest mniej więcej tyle samo imigrantów (22 %). 

Ukraińscy uchodźcy stanowili 41% wszystkich imigrantów w 2022 roku w Niemczech. Największa migracja ukraińskich uchodźców z Polski do Niemiec odbyła się w III kwartale 2022 roku. 

Pomimo rosnącej populacji imigrantów, niemieckie władze imigracyjne były krytykowane za zbyt wrogie podejście do imigrantów. W 2023 roku minister gospodarki Robert Habeck stwierdził, że stanowi to przeszkodę dla bardzo potrzebnej wykwalifikowanej siły roboczej w kraju. Niemcy (jak i Polska) stoją obecnie w obliczu znacznego niedoboru siły roboczej, który będzie się pogłębiał wraz ze starzeniem się społeczeństwa. 

Według danych Eurostatu na koniec czerwca 2023 roku w Niemczech zarejestrowanych było ok. 1,1 mln obywateli Ukrainy, podczas gdy w Polsce było to prawie 975 tys. Oznacza to, że od sierpnia 2022 roku liczba zarejestrowanych uchodźców w Polsce zmalała o ponad 350 tys. osób, a w Niemczech – wzrosła o ponad 410 tys. w tym samym czasie. Największa migracja ukraińskich uchodźców z Polski do Niemiec odbyła się w III kwartale 2022 roku

Niemcy odpowiedziały na napływ uchodźców z Ukrainy poprzez wprowadzenie najbardziej liberalnych przepisów dotyczących dostępu cudzoziemców do rynku pracy, szybkich i obowiązkowych kursów językowych oraz zawodowych, korzystając jednocześnie z wysokiego poziomu kwalifikacji zawodowych ukraińskich obywateli. 

Problem niedoboru siły roboczej w kolejnych latach może się stać się jeszcze bardziej dotkliwy, a dziś jest wskazywany przez rząd jako główna bariera wzrostu. Niemcy wychodzą z kryzysu bardzo wolno – zakładany wzrost gospodarczy na poziomie 1.3 okazał się na koniec roku wzrostem o 0,2 %. Niemiecka biurokracja złagodniała dzięki ostatnio wprowadzonym zmianom i nowej strategii migracyjnej, a także liberalizacji prawa o obywatelstwie. Teraz wystarczy mieszkać legalnie 5 lat (wcześniej było 8) żeby otrzymać obywatelstwo niemieckie, a w wyjątkowych przypadkach nawet 3 lata. I to stanowi zagrożenie dla rynku polskiego, bo tak zalegalizowani uchodźcy nie wrócą już do Polski. - podsumowuje Orłow.