W jaki sposób zabezpieczyć kredyt walutowy?

Wielu z kredytobiorców walutowych było w sytuacji, kiedy waluta, w której spłacają kredyt, ma atrakcyjny kurs wymiany. Z punktu widzenia osoby zadłużonej jest to moment, w którym warto by było zakupić większą ilość waluty na przyszłość, a tym samym zabezpieczyć się i obniżyć koszty obsługi swojego zadłużenia. Nie zawsze można sobie pozwolić na akumulację waluty lub chociaż kupno takiej ilości, która na przykład zabezpieczyłaby nasze zobowiązania na cały rok.

Czym są kontrakty walutowe?

Na Warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych notowany jest instrument, który pozwoli nam na zabezpieczenie naszego zobowiązania walutowego pod warunkiem, że będzie to jedna z 3 walut: USD, EUR lub CHF. Instrumentem tym jest kontrakt walutowy. Kontrakt walutowy jest instrumentem pochodnym. Oznacz to, że jego wartość określana jest na podstawie instrumentu bazowego. Jak łatwo się domyślić instrumentem bazowym jest konkretna waluta.

Jednostką transakcyjną dla kontraktów na Dolara amerykańskiego, Euro oraz Franka szwajcarskiego jest 1000 jednostek. Czyli kupując 1 kontrakt na Franka szwajcarskiego jest równoważne z kupnem 1000 Franków. Nie można kupić połowy kontraktu lub jego cząstki. Nie możemy kupić, na przykład kontraktu na 500 Franków, Dolarów lub Euro. Chcąc natomiast zabezpieczyć swoje zobowiązania na 10 tyś. Franków należy nabyć 10 kontraktów.

Notowania kontraków

Jeśli chodzi o notowania kontraktów, to w tym momencie sytuacja może być nieco myląca. Kupują przykładowo 1 kontrakt walutowy na Franka po cenie 4 zł, jego wartość wyrażona w złotych to 4000 (4 PLN x 1000 jednostek waluty). Natomiast jednostką notowania jest 100 jednostek, czyli w tabeli notowań zobaczymy następujące kursy (przy założeniu, że kontrakt należy do serii, która ma najbliższy termin wygaśnięcia, a kurs na runku Forex oscyluje w okolicy 4 zł):

Kupno  Sprzedaż

399,75   400,25

Kurs może minimalnie zmieniać się co 0,01 jednostki.

Zyski i straty

Dla uproszczenia przyjęte jest założenie, że kontrakt kupowany jest na wzrost wartości w stosunku do złotówki (otwierana jest pozycja długa).

Kontrakt frankowy został zakupiony po 4 zł (w notowaniach widzimy kurs 400). Każda zmiana kursu o 1 grosz w górę (4,01) powoduje zysk w wysokości 10 zł. Każdy spadek kursu o 1 grosz (3,99) powoduje stratę w wysokości 10 zł. Każdy ruch o 10 groszy to zysk/strata w wysokości 100 zł. Proste zasady.

Oczywiście można też otworzyć pozycję krótką, czyli zagrać na spadek. Jeśli naszym celem jest zabezpieczenie zobowiązania po istniejącym kursie, wówczas granie na spadek jest już czystą spekulacją. Ponieważ mamy do spłacenia określoną kwotę w walucie, a każdy wzrost jej kursu jest dla nas sytuacją niekorzystną dlatego też jedyną opcją na zabezpieczenie jest zajmowanie pozycji długich (na wzrost). W przypadku zajęcia pozycji krótkiej w sytuacji, gdy nastąpi wzrostu kursu waluty, będziemy tracili podwójnie: raz na rosnącej wartości zobowiązania, a drugi raz na kontrakcie.

Wyobraźmy sobie sytuację, w której jakimś cudem kurs Franka szwajcarskiego wynosi 3 złote. Dla osób, które mają kredyty hipoteczne w tej właśnie walucie (lub mają kredyty indeksowane) byłaby to nie lada gratka, aby dokonać zakupu większej ilości Franków. Chcąc kupić 10 tysięcy Franków trzeba dysponować gotówką w kwocie 30 tysięcy złotych.

Nie każdy dysponuje taką kwotą, ale nawet ci, którzy posiadają takie pieniądze, często lokują je na lokaty. Jak wiadomo zerwanie lokaty przed terminem w większości przypadków wiąże się ze stratą odsetek.

W tym właśnie momencie można wykorzystać kontrakty walutowe. Zaletą kontraktu jest niska cena nabycia.

Inwestując w kontrakty walutowe trzeba pamiętać o efekcie dźwigni. Angażując niewielkie kwoty stanowiące kilkuprocentową wartość instrumentu bazowego jesteśmy w stanie w stosunkowo krótkim czasie ponieść poważne straty lub cieszyć się wielkimi zyskami.

Depozyt

Przykład z depozytem opisany jest na podstawie Domu Maklerskiego BOŚ. Przy ustalaniu depozytów każdy Dom Maklerski może stosować inne parametry do wyliczenia wartości depozytów.

Nabywając jeden kontrakt walutowy po cenie 4 zł trzeba wnieść odpowiedni depozyt. Wartość depozytu stanowi zazwyczaj tylko niewielką część wartości danego instrumentu pochodnego. Poszczególne wartości dla odpowiednich klas instrumentów pochodnych można znaleźć bezpośrednio na stronie Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych.

Aktualnie dla kontraktów walutowych ustalone są następujące wartości depozytów:

- USD: 5,2%

- EUR: 3,4%

- CHF: 4,8%

DM BOŚ pobiera depozyt (wstępny depozyt zabezpieczający) w wysokość 120% depozytu ustalonego w KDPW (właściwy depozyt zabezpieczający). Dla kontraktu frankowego będzie to wartość 4,8 x 120% = 5,76%.

Kupując jeden kontrakt na CHF wstępny depozyt zabezpieczający zostanie obliczony następująco (przy założeniu, że jeden frank kosztuje 4 zł): 400 PLN/100 CHF x 1000 CHF x 5,76% = 230,4 PLN

Jeśli wartość depozytu spadnie poniżej właściwego depozytu zabezpieczającego, czyli 400 PLN/100 CHF x 1000 CHF x 4,8% = 192 PLN, wówczas zostaniemy poproszeni o uzupełnienie depozytu do wartości wstępnego depozytu zabezpieczającego (230,4 PLN). Jeśli depozyt nie zostanie uzupełniony, to biuro maklerskie zamknie nam pozycję.

Kupują 1 kontrakt walutowy na franka po cenie 4 zł, trzeba posiadać na koncie kwotę 230,4 zł.

Depozyt zabezpieczający może być wnoszony w środkach pieniężnych i papierach wartościowych akceptowanych przez KDPW.

Prowizja

Na chwilę obecną (wrzesień 2015 r.) DM BOŚ oferuje bardzo atrakcyjną prowizją na zakup oraz sprzedaż kontraktów walutowych. Stawka za kupno lub sprzedaż kontraktu wynosi tylko 20 groszy (poprzednio 99 groszy).

Oznaczenia kontraktów walutowych

Symbol danego kontraktu walutowego składa się z 4 segmentów: F ABC m rr

F - kontrakt terminowy

ABC - nazwa instrumentu bazowego: USD, EUR, CHF

m - miesiąc wygaśnięcia

rr - rok wykonania

Miesiąc     Symbol

styczeń        F

luty              G

marzec        H

kwiecień      J

maj              K

czerwiec      M

lipiec            N

sierpień       Q

wrzesień      U

październik  V

listopad        X

grudzień       Z

Kontrakt walutowe, którego miesiącem wygaśnięcia jest marzec, a rokiem wykonania 2015 będzie miał oznaczenie: FCHFH15. Aktualnie notowane serie kontraktów walutowych znajdują się na stronie GPW.

Na GPW w Warszawie notowane są kontrakty terminowe, dla których instrumentami bazowymi są waluty. Obecnie notowane są kontrakty na kurs dolara amerykańskiego, na kurs EUR, na kurs CHF wyrażone w PLN. Standard kontraktu nie przewiduje fizycznej dostawy waluty na którą opiewa kontrakt. Rozliczenie między stronami kontraktu następuje wyłącznie w formie pieniężnej w złotych polskich.

Notowania

Aby śledzić na bieżąco kursy kontraktów walutowych, można skorzystać ze strony GPW. Notowania prezentowane na stronie opóźnione są o 15 minut. GPW udostępniła też aplikację z danymi giełdowymi na urządzenia mobilne dla systemów Apple iOS (iPhone, iPad) oraz Android.

Oprócz notowań aplikacja pozwala śledzić statystyki oraz bieżące informacje z Głównego Rynku GPW oraz rynków NewConnect i Catalys. Wielką zaletą aplikacji jest to, iż jest ona darmowa, a notowania dla jednej oferty prezentowane są bez opóźnień.

Lepszym rozwiązaniem może być aplikacja Domu Maklerskiego Banku Ochrony Środowiska. Aplikacja ta dostępna jest dla klientów DM BOŚ. Jest darmowa, również notowania dla jednej oferty prezentowane są bez opóźnień. Jest za to bardziej rozbudowana jeśli chodzi o wykresy, łatwa w obsłudze oraz w szybki i wygodny sposób pozwala na składanie zleceń przez urządzenie mobilne.

Rozliczenie kontraktu

Każdy kontrakt walutowy, notowany jest na GPW przez określony czas. Po tym okresie kontrakt jest już fizycznie niedostępny. Jeśli chodzi o kontrakty na franka szwajcarskiego 3 najbliższe miesiące kalendarzowe + 3 kolejne miesiące z marcowego cyklu kwartalnego (marzec, czerwiec, wrzesień, grudzień). Ostatni dzień obrotu przypada w trzeci piątek miesiąca wykonania. Trzeba o tym pamiętać. Jeśli przeoczy się dzień wygaśnięcia, wówczas kontrakty zostaną rozliczone (pozycje zostaną zamknięte) i pozostaniemy bez kontraktów. Jeśli chcemy utrzymywać ciągle otwarte pozycje, to w dniu wygaśnięcia kontraktów, należy otworzyć pozycje z następnej serii.

Po wygaśnięciu danej serii kontraktów, następuje wprowadzenie nowej serii. Nowa seria pojawia się na GPW w pierwszy dzień sesyjny przypadający po dniu wygaśnięcia poprzedniego kontraktu.

Jeżeli w tym dniu nie odbywa się sesja wówczas jest to ostatni dzień sesyjny przypadający przed trzecim piątkiem miesiąca wykonania. Notowanie wygasającego w danym dniu kontraktu odbywa się do godziny 10:30.

Ostateczny kurs rozliczeniowy franka szwajcarskiego ustalony przez NBP na fixingu w dniu wygaśnięcia kontraktu przemnożony przez 100. Określany jest z dokładnością do 0,01 PLN.

Podsumowanie

Kontrakty walutowe, jeśli wykorzystywane są do zabezpieczenia zobowiązań, a nie do spekulacji, pozwalają osobom zadłużonym w walutach obcych oraz importerom/eksporterom na stabilizację finansową. Jest to doskonała "broń", która pozwala na zrównoważenie przyszłych zobowiązań wyrażonych w walutach obcych. Jest to instrument mało popularny i niedoceniany.

Kontrakty walutowe notowane na GPW mają jedną istotną wadę - płynność. Ciężko jest znaleźć osoby chętne do handlu (szczególnie dotyczy to kontraktów wygasających na kilka miesięcy do przodu).

Całe szczęście, że z pomocą przychodzą animatorzy - są to przeważnie biura maklerskie, które oferują znaczną ilość wolumenu do kupna oraz sprzedaży. Częstokroć zdarzają się sytuacje, w których chcemy kupić kontrakty, których serie wygasają na kilka miesięcy do przodu. Wydawać by się mogło, że nie ma nic prostszego skoro na rynku aktywni są animatorzy, którzy oferują kupno oraz sprzedaż kontraktów dla wszystkich serii.

Dla osób, które aktywnie analizują kursy walut, bardzo ważny jest moment zakupu, tak aby złapać "dołek". Niestety nie jest to zawsze takie proste. Kontrakty, tak jak inne instrumenty finansowe, mogą poruszać się w obrębie określonych widełek. Jeśli na kontraktach z danej serii nie było od dłuższego czas żadnej transakcji, wówczas przy próbie kupna może okazać się, że kurs po którym próbujemy kupić znajduje się poza granicami wyznaczonych widełek. W takiej sytuacji następuje równoważenie kursu, co może potrwać kilka minut (2-3). Oznacza to, że może nie udać się nam kupić instrumentu po interesującej nas cenie, gdyż rynek walutowy chrakteryzujący się sporą dynamiką, może pójść w przeciwną stronę.

Pomimo tej wady, warto zabezpieczać swoje finanse kontraktami walutowymi.

Zalety i wady kontraktów walutowych

+ niska cena nabycia

+ niska prowizja

+ atrakcyjny poziom odniesienia (1000 jednostek waluty obcej)

- płynność (na seriach późniejszych niż miesiąc bieżący)